Waar zal ik deze keer eens beginnen? Een lastig onder werp om over te schrijven, ondanks dat het zich deze maand 80 jaar geleden heeft afgespeeld. Op 27 oktober dit jaar is het precies 80 jaar geleden dat mijn stad ‘s-Hertogenbosch is bevrijd uit te handen van de bezetters. Iets waar wij in deze stad jaarlijks bij stil staan. Niet alleen tijdens de traditionele dodenherdenking op 4 mei, maar ook op de dag zelf. Sinds deze dag 80 jaar geleden kunnen wij leven zoals wij momenteel leven. Leven in vrijheid. Daarom wil ik nogmaals mijn dank uitspreken aan alle geallieerden die zich hebben ingezet voor de bevrijding van Europa. En aan de bevrijders van het 53rd Welsh Division, de bevrijders van ‘s-Hertogenbosch, is er maar één woord wat we kunnen zeggen: DIOLCH. Lest we forget.
Operatie Alan was tijdens de Tweede Wereldoorlog de codenaam die de geallieerden hadden meegegeven voor de bevrijding van ‘s-Hertogenbosch. Deze operatie vond plaats tussen 22 en 27 oktober 1944. Deze hevige strijd resulteerde vervolgens tot de bevrijding van onze stad en dit was een klein maar belangrijk onderdeel van de bevrijding van Nederland en Europa.
Door het mislukken van Operatie Market Garden waren de geallieerden er niet in geslaagd om een bruggenhoofd over de Waal te veroveren. Via dit bruggenhoofd wisten de Duitse troepen de eenheden die gelegerd waren op de Zeeuwse eilanden Noord-Beveland en Walcheren te blijven bevoorraden. En omdat de geallieerden zelf bevoorraad wilden worden via de haven van Antwerpen, moesten deze troepen worden verslagen. De bevoorrading van de Duitse troepen op de Zeeuwse eilanden Noord-Beveland en Walcheren liep via ‘s-Hertogenbosch. Het was dus van groot belang dat onze stad werd bevrijd van onze bezetters. In onze stad was een garnizoen van vier Duitse bataljons gevestigd. De 53rd Welsh Infanteriedivisie onder leiding van Robert Knox Ross kreeg de daarom taak om ‘s-Hertogenbosch te bevrijden en om de bevoorrading aan de Duitse legereenheden een halt toe te roepen.
Ross plande een aanval naar ‘s-Hertogenbosch die verdeeld was over twee brigades. De 160e Brigade rukte ten noorden van de spoorweg naar Nijmegen naar de stad op met de Churchill Crocodiles en de Shermantanks. De 71e Brigade trok vanuit een meer zuidelijke route naar de stad op. In de middag van 22 oktober bereikte de 160e Brigade Kruisstraat. Het 71e Brigade kwam langzamer vooruit waarop generaal Ross twee van zijn regimenten richting de 160e Brigade stuurde. Ze werden tijdelijk opgehouden door een mijnenveld en bereikten pas op 23 oktober Rosmalen.
In de nacht van 23 op 24 oktober begonnen de Britten met hun bombardement op onze stad. Zo’n 50.000 granaten werden door hen afgeschoten. Om te voorkomen dat de Britten de stad zouden bereiken hadden de Duitsers de bruggen rondom de stad opgeblazen, maar op 25 oktober wisten de Britten alsnog de stad binnen te komen via een looppad over de sluisdeuren van Sluis 0. Nadat er voldoende tanksteun was gearriveerd kon dit bruggenhoofd in de stad versterkt worden. Op 26 oktober werd er voornamelijk gevochten rondom de omgeving van het station, waar de Duitsers hun hoofdkwartier hadden gevestigd. De Duitse generaal Friedrich Neumann gaf op 27 oktober vanuit Vlijmen nog de opdracht tot een tegenaanval, maar deze tegenaanval was tevergeefs en op deze dag was de stad geheel bevrijd.
Tijdens de gevechten in ‘s-Hertogenbosch zijn in totaal 118 burgerslachtoffers gevallen en zijn er 274 Duitse soldaten gesneuveld. Aan de geallieerde kant zijn 144 soldaten Britse soldaten in de strijd omgekomen. Ook onze prachtige stad heeft hevig geleden door het zesdaagse beleg: 722 panden waren volledig verwoest en 1057 gebouwen waren zwaar beschadigd. Ook het spoorwegemplacement was vernietigd en het station was gedeeltelijk verwoest.
Nu is ‘s-Hertogenbosch dus 80 jaar geleden bevrijd door het 53rd Welsh Infanteriedivisie. In een van de facebookgroepen van de 53rd Welsh zagen wij enkele maanden geleden een foto voorbij komen. Een foto genomen in juli 1944 in Sainte-Honorine-du-Fay, een klein plaatsje gelegen onder Caen in Normandië. De start van de bevrijding, D-day, vond plaats op 6 juni 1944. Deze gevondenfoto is dus een kleine maand later genomen. Deze foto trok meteen onze aandacht omdat op deze foto mijn opa staat. Volgens mijn vader is dit waarschijnlijk de enige foto waarop mijn opa in uniform te zien is. En dat is ‘s-Hertogenbosch enkele maanden later bevrijd is door een onderdeel van 53rd Welsh Division maakt deze foto dus ineens heel speciaal. Mijn opa, gezeten bij een onderdeel van het 53rd Welsh Division, heeft echter onze stad niet bevrijd. Hetgeen ik altijd begrepen heb is dat hij gewond is geraakt in de strijd ergens in Normandië en vervolgens terug werd gestuurd naar het Verenigd Koninkrijk om te revalideren. Waarschijnlijk was na zijn revalidatie de oorlog voorbij en is hij nooit meer terug naar het front gestuurd om verder te helpen aan de bevrijding van Europa.
Nu is mijn interesse in de Tweede Wereldoorlog altijd al erg groot geweest, maar door de vondst van deze foto nog net iets meer. Omdat er in de facebookgroep een locatie vermeld was kunnen we verder op zoek naar het oorlogsverleden van mijn opa. Ik ben benieuwd naar de reden waarom mijn opa, in mijn herinnering, is terug gestuurd naar het Verenigd Koninkrijk. Misschien is het zelfs wel leuk om met mijn vader een bezoekje te brengen aan Sainte-Honorine-du-Fay in Normandië om met eigen ogen te zien waar deze foto genomen is. Ik ga in ieder geval proberen uit te zoeken waaraan hij gewond is geraakt en wanneer hij terug naar huis is gestuurd.
